Yumurtalık Kanserinin Cerrahi Tedavisi
Yumurtalık kanserinin(over kanseri) temel tedavisi cerrahidir. Nasıl bir cerrahi işlem yapılacağı ve bunun genişliği, hastalığın yaygınlığına ve sizin genel sağlık durumunuza bağlıdır. Henüz doğurganlığını tamamlamamış genç kadınlarda hastalığın tipine ve yaygınlığına bağlı olarak rahim ve yumurtalıklardan birisi bırakılarak fertilite koruyucu cerrahi girişimler yapılabilir.
Epitelyal Over Kanseri için Cerrahi:
Epitel hücrelerinden kaynaklanan over kanseri için( en sık görüleni malign seröz epitelyal karsinomdur) cerrahinin iki amacı mevcuttur: kanseri evrelemek ve debulking. Debulking cerrahisi, yaygın hastalık gösteren yumurtalık kanseri hastalarında karın içinde görülebilir tüm kanserli dokuların temizlendiği, uzun ve meşakkatli bir ameliyattır. “Tüm ameliyatların anası”(mother of all surgeries) olarak da adlandırılan bu ameliyat sonrasında amaç gözle görülebilir tümör odağı bırakılmamasıdır. Eğer kanseriniz uygun şekilde evrelendirilmediyse veya debulking ameliyatı sırasında yeterli temizlik yapılmadıysa yeniden ameliyat olmanız gerekebilir. Bu sebepten dolayı ilk ameliyatınızın yumurtalık kanseri tedavisinde eğitimli ve tecrübeli bir jinekolojik onkoloji cerrahisi uzmanı tarafından yapılması son derece önemlidir.
Yumurtalık kanserinin evreleme cerrahisi:
Yumurtalık kanseri tedavisinde ilk amaç kanseri evrelemektir, yani kanserin ne kadar yayıldığını belirlemektir. Bu genellikle rahimin çıkartılması(histerektomi) ve her iki tüp ve yumurtalığın çıkartılması ile yapılır. Buna ek olarak “omentum” adı verilen, karın içindeki yağlı örtünün de bir kısmı çıkartılarak patolojiye gönderilir. Omentum karın içindeki barsaklar ve diğer iç organların üzerini örten bir yapıdır ve sıklıkla yumurtalık kanseri hücreleri tarafından tutulur. Aynı şekilde karın alt bölgesindeki ve üst bölgedeki bazı lenf bezleri de çıkartılarak patolojiye gönderilir.
Eğer cerrahınız ameliyat sırasında karında sıvı birikmesi bulursa, bu sıvıdan da örnek alıp sitolojik inceleme istenir.
Evreleme cerrahisi son derece önemlidir çünkü her evredeki over kanserinin tedavisi birbirinden farklıdır. Eğer evreleme cerrahisi düzgün yapılmadıysa doktorunuz tedaviye karar vermekte güçlük çekebilir.
Yumurtalık kanseri için yapılan Debulking ameliyatı:
İlerlemiş evrelerdeki yumurtalık kanseri olgularında yapılan cerrahinin amacı mümkün olduğu kadar fazla tümör dokusu çıkartarak geride kanserli doku bırakmamaktır—buna Debulking ameliyatı denir. Debulking cerrahisinin amacı geride gözle görülür kanserli doku bırakmamaktır, mikroskobik kanser hücrelerinin tedavisi için kemoterapi kullanılacaktır. Debulking cerrahisi sonrasında geride hastalık bırakılan hastaların sağ kalımı, geride hiç tümör bırakılmayan hastalara göre daha kötüdür. Bu bilgiden dolayı kanser cerrahınız kimi zaman 8-10 saat karın içindeki tümörleri çıkartmakla uğraşır.
Yumurtalık kanseri cerrahisi sırasında eğer kalın barsak tutuluysa cerrahınız o kısmı çıkartıp geri bağlayabilir, eğer bu mümkün olmuyorsa kolostomi veya ileostomi denilen tekniklerle barsakların bir kısmı vücut dışına ağızlaştırılabilir. Bu durum çoğunlukla geçicidir.
Debulking sırasında zaman zaman idrar kesesinin de bir kısmının çıkartıldığı görülür. Bu durum çoğunlukla kolayca tamir edilebilir fakat ameliyat sonrasında, idrar kesesini boş tutmak için belli bir süre idrar sondası takılması gerekebilir.
Debulking ameliyatı sırasında, tümörle tutulu olan safra kesesi, dalak, karaciğer, diyafram, mide veya pankreas gibi organların da kısmi veya tümden çıkartılması icap edebilir.
Yukarıda özet olarak anlatıldığı üzere Debulking ameliyatı son derece kapsamlı bir cerrahidir, ve ehil ellerde yapılması gerekmektedir. Bu ameliyat sonrasında, her şey olumlu gittiği takdirde 6-8 gün hastanede yatış gerekir. Herhangi bir iyileşme bozukluğu olması durumunda (yara reyi enfeksiyonu, barsak kaçağı gibi) beklenen yatış süresi uzayabilir.
Yumurtalık Kanserinin Tıbbi Tedavisi
Yumurtalık kanseri(over kanseri) olan hastaların büyük kısmı, ameliyat sonrasında tıbbi tedaviye ihtiyaç duyarlar. Bu tedavi çoğunlukla kemoterapi şeklindedir. Yakın zamanlarda hedef tedavi yöntemleri (akıllı ilaçlar) da kemoterapiden sonra veya kemoterapi ile birlikte kullanılmaya başlarlar. Tıbbi tedavi planını jinekolog onkolog cerrahlar ve tıbbi onkologlar beraber verirler. Bazı seçilmiş hastalarda, hastalık tekrarlarının radyoterapi ile tedavi edildiği görülse de bu çok kullanılan bir tedavi şekli değildir.
Yumurtalık kanseri için Kemoterapi:
Kemoterapi kanser hücrelerini tedavi etmek için kullanılan ilaçlara denir. Çoğu zaman kemoterapi damar içinden kana verilerek tüm vücuda yayılması sağlanır. Kemoterapi sayesinde ameliyat sırasında çıplak göz ile görülemeyen mikroskobik yumurtalık kanseri hücreleri yok edilir veya bazen yaygın ve büyük olan tümörler küçültülerek ameliyat için uygun hale getirilirler. Bazı kemoterapi ilaçları ağızdan verilirler. Yumurtalık kanseri için kullanılan özel bir kemoterapi yöntemi ise karın içine ince bir tüp ile verilen intraperitoneal kemoterapidir.(IP)
Yumurtalık kanseri için verilen kemoterapi de genellikle iki ayrı ilaç birlikte kullanılır. Bunlardan bir tanesi platin içeren bir ilaç olan Karboplatin ve diğerinin ismi de Paklitaksel dir. Cerrahi sonrasında ve bazen ameliyattan önce bu ilaçlar 3 haftada bir hastalara verilirler ve ilaca yanıt çeşitli yöntemler ile takip edilir. Ameliyat sonrasında çoğu zaman 6 kür ilaç verilir. Bu iki ilaç yumurtalık kanserinin tedavisinde ki temel kemoterapi ilaçlarını oluşturur. Hastalık tekrar ettiğinde, bazen bu ilaçların tekrar verilmesi gerekir. Eğer karboplatin ve paklitaksele karşı bir direnç gelişmişse bu sefer ikinci kuşak tedaviye geçilir. Yumurtalık kanseri için ikincil kuşak tedavide kullanılabilen ilaçlar aşağıda sıralanmıştır:
-Etoposid
-Lipozomal Doksorubusin
-Ifosfamid
-Topotekan
-Irınotekan
-Melfalan
-Siklofosfamid
Kemoterapi ilaçları kanserli hücreler kadar sağlam hücrelere de etki ettikleri için ciddi yan etkilere yol açarlar. Her kemoterapi ilacının kendisine has bazı yan etkileri olmakla beraber çoğu ilaçta görülen ortak yan etkiler şu şekilde sıralanabilirler:
-Bulantı ve kusma
-İştah kaybı
-Saç kaybı
-El ve ayak kızarıklıkları ve döküntüleri
-Ağız yaraları
Kemoterapi aynı şekilde kemik iliğindeki kan yapan hücreleri de etkilediği için kan hücrelerinde azalmaya ve kansızlığa(anemi), kan pulcuklarında azalma ve artmış kanama ve morluklara(trombositopeni), beyaz kan hücrelerinde azalma ve enfeksiyona yatkınlığa (nötropeni) yol açabilir.
Kemoterapiye bağlı bu yan etkiler tedavi kesildikten sonra sona ererler. Bu yan etkileri tedaviyi uygulayan tıbbi onkoloğunuz yakın bir şekilde izleyecektir.
Yumurtalık kanseri için akıllı ilaç tedavisi.
Akıllı ilaç tedavileri veya hedefe yönelik tedavinin(targeted therapy) amacı, kanser tedavisi sırasında sadece kanserli hücrelere zarar vererek diğer sağlıklı vücutlarına zarar gelmemesini sağlamaktır. Her akıllı ilaç tedavisinin çalışma mantığı birbirinden farklıdır amam genel olarak bu ilaçlar kanser hücrelerinin üremesi, bölünmesi veya kendilerini onarma mekanizmalarını bozarak çalışırlar.
Bevacizumab: Bevacizumab(Avastin), anjiyogenez inhibitörleri denen bir gruba ait bir ilaçtır. Bevacizumab kanserli hücrelerinin kendilerini beslemek için gerekli damar ağını oluşturmasını engelleyerek etki gösterir.
Bevacizumab genellikle kemoterapi ile beraber hastalara verilir. Bu şekilde verildiğinde kanserli hücrelerin geri üremesini engellediği gösterilmiştir. Bununla beraber hastaların yaşamını uzattığına dair bir bulgu yoktur.
Bevacizumab her 2-3 haftada bir damar içine uygulanır. Bevacizumab yan etkileri aşağıda sıralanmıştır:
-Kan basıncında artış, yüksek tansiyon
-Başağrısı
-Ağız yaraları
-İshal
-Nadir görülen ama hayatı tehdit eden bir diğer yan etkisi ise barsaklarda delinmeye yol açabilmesidir.
PARP İnhibitörleri: Olaparib (Lynparza), rucaparib(Rubraca) ve niraparib(Zejula) PARP inhibitörleri olarak bilinen ilaçların ismidir. Bu ilaçlar özellikle BRCA1 ve BRCA2 genlerinde mutasyon taşıyan ailevi meme-over kanseri olan hastaların tedavisinde değer taşırlar. Dolayısı ile yumurtalık kanseri tanısı alan hastalarda genetik test yapılarak BRCA mutasyonu varlığının araştırılması son derece önem taşır. Tüm PARP inhibitörleri ağızdan alınabilen tablet veya kapsül şeklinde ilaçlardır.
Bu yeni nesil akıllı ilaç tedavileri hakkında daha detaylı bilgi almak için tıbbi onkoloğunuzdan bilgi alabilirsiniz.
Dr. Derman Başaran
Tedaviler ve aklınıza takılanlar hakkında sorular için hemen formu doldurun.